EPF Armenia and CRRC collective CV

Education: Five of our staff members hold a PhD (in Economics, Political Science, Latin Аmerican Literature, Arabic and Turkic studies), three of us have been studying at the LSE (Economics, Human Rights and NGO Management), three have been Tufts University Fletcher School of International Affairs fellows (Economics and Law) and one Hubert Humphrey Fellow (Public Policy). We are also graduates of AUA, YSU, YSLU, YSUE, SEUA. We have been studying in Yerevan, London, Bremen, Moscow, Prague, Cairo, Buenos Aires, Damascus, Bowling Green (US), Boston, and Chapel Hill (US).

Work Experience: Except our regular work at the EPF, we used to teach and still teaching at YSU (Medieval Arabic Literature, Journalism), YSLU (Spanish language, literature and civilization, Creative Games) and ACCA (Business taxation). We are authors of number of books and dozens of articles. We have experience in agriculture, accounting, civic activism, management of commercial enterprises, conflict transformation, law, TV and print journalism, training and translation.

Languages: We are speaking Russian, English, French, Spanish, German, Arabic and a little bit of Turkish and Greek.

Other interesting facts: We are from Talin, Dilijan, Gyumri and Yerevan and we have some Greek, Polish, Ukrainian and Jewish roots. We are doctors, mathematicians, teachers, physics, engineers, economists, journalists, lawyers, sociologists, historians, linguists, philologists and even theologians by our training. We like creative thinking, playing tennis, cooking, blogging (and flooding), drwing funny pictures, singing and having fun! We also really like children and three of us have 3 each -)

More about us read here: http://www.epfound.am/english/epf/staff.html

Как я провел лето, կամ Գիտելիքի, հմտությունների և արժեքների ադապտացումը նոր մշակութային միջավայրում

Որքան էլ տարօրինակ չթվա, ես այնուամենայնիվ կարողացա գտնել իմ մասնագիտական և ավելի լայն հետաքրքրությունների և ԵՀՀ-ում իմ աշխատանքի բովանդակության միջև բավականին հետաքրքիր կապ և համադրման հնարավորություն:

Թեկնածուականս պաշտպանելուց հետո ինձ մոտ, ի ուրախություն ինձ, կատարածս աշխատանքի վերաբերյալ բավականին շատ ու տարբեր հարցեր մնացին: Ավելին այդ հարցերը` հիմնականում կազմակերպչա-գործունեական խաղերի պատճառով, իսկ որոշ չափով նաև Եվրոպային նվիրված գրքերի հետ աշխատանքի ընթացքում, ավելի հստակ ձևակերպումներ ստացան, ինչի արդյունքում ես կարողացա ինքս ինձ համար իդենտիֆիկացնել, թե ի վերջո որ ոլորտն է ինձ հետաքրքրում ամենից շատ:

Ատենախոսությունս գրելիս ես փորձեցի կենտրոնանալ երկու հիմնական խնդրի վրա`

1. Ինչպիսի մեխանիզմներ կան օտար, ոչ սեփական, խորթ գաղափարները, արժեքները, տերմինները և տեքստերը  ադապտացնելու համար: Խոսքն առաջին հերթին գրավոր տեքստի մջոցով ամրագրվող մեխանիզմների մասին է:
2. Նկարագրության դիտակետի դերը նկարագրության ինչ լինելու մեջ: Նկարագրության դիտակետ ասելով ի նկատի ունեմ այն դիրքը, որից նոր նյութն ընկալողը դիտարկում է այն: Սա որոշակիորեն ռեֆլեկտիվ դիրք է, քանի որ նորը ենթադրում է նկարագրողական-վերլուծական գործողություններ օբյեկտի նկատմամբ, և խնդիրն արդյունքում ձևակերպվեց հետևյալ կերպ`  կա՞ն արդյոք ալգորիթմեր, որոնք հնարավորություն են տալիս նախօրոք պատկերացնել այդ ազդեցությունների հիմնական մասը:

Հետագայում այս խնդիրները համալրվեցին նոր բաղկացուցիչներով, դրանց ավելացան ֆիլտրելու, անհրաժեշտության և հնարավորության, աղբյուրների որակի և բազմաթիվ այլ հարցեր: Շատ օգտակար էր Այլընտրանքային լրատվամիջոցներին նվիրված խաղը, որի ընթացքում ի հայտ եկավ “միջնորդավորում” հասկացությունը, որն ըստ էության իր մեջ էր ներառում թե մեխանիզմները, թե դիտակետը, թե ֆիլտրերը և թե մնացած ամեն ինչը:

Առհասարակ միջնորդավորումների քանակը, որակը, դրանց ընդհանուր հարաբերակցությունը և հասանելիությունը բազմաթիվ հնարավորություններ ու տերբերակներ է ստեղծում` ծայրաստիճան աղավաղումից մինչև մաքսիմալ ադեկվատ փոխանցում: Սակայն բավականին մեծ վստահությամբ կարելի է ասել, որ նորը ստեղծելուն նպաստում է նշված երկու ծայրահեղությունների միջև ընկած տարբերակների խումբը, որը փոխանցելով բովանդակայնին առանցքը, այնուամենայնիվ կրում է որոշակի խզվածություններ: Այս պնդումը ընդհանուր առմամբ կարելի է համեմատել այն օրինակի հետ, երբ օտարի ադապտացման նպատակով այն մատուցվում է սեփականի հետ մեկտեղ, ինչը հնարավորություն է տալիս ադապտացնել այն սեփական միջավայրին: Այս պնդումը առաջին հայացքից կարող է պարզունակ թվալ, սակայն նշված «խառը» մատուցումը իրենից ներկայացնում է բավականին բարդ գործընթաց, որի մանրամասն նկարագրությունը չի դուրս է սույն գրվածքի ձևից և ֆորմատից:

Նորը ստեղծելու գործընթացը այս համատեքստում ներկայանում է շատ հետաքրքիր լույսի ներքո մի շարք պատճառներով: Նախ կարելի է պնդել, որ նկատվում է նոր գաղափարներ և նոր ձևեր ստեղծելու բավականին լուրջ ճգնաժամ: Այդ ճգնաժամը պայմանավորված է նախ և առաջ արժեքային համակարգի ֆրագմենտարությամբ, ինչի հետևանքով պատճառահետևանքային կապը հստակ չի ընկալվում: Ադապտացիոն համակարգերի ճիշտ գնահատումը հնարավորություն է տալիս հասկանալու, թե ինչպիսի բախումներ կան ներմուծվողի և միջավայրի միջև և ինչպես է դիտակետի ինչ լինելը պայմանավորում այդ գործընթցը և ի վերջո մոտենալ այն հարցին, թե իրականում որտեղ է հիմնական խնդիրը:

Վերը շարադրվածը թեև շատ վերացական ու տեսական է կարող թվալ և շատ հեռու ՀԿ սեկտորից, այնուամենայնիվ կարծում եմ, որ ընդհանուր առմամբ այս մտորումները օգտակար են: Համենայն դեպս վնասակար չեն:

Հեղինակ` Միքայել Հովհաննիսյան:

Ապոկալիպտո. ակնարկներ

Չարչարանքներ ըստ տաքսիստի

–         Էս երկրորդ անգամ եմ տանում քեզ: Գործիդ տե՞ղն ա:

Ունքով եմ անում ու մտածում՝ երկու անգամ «մինիմալ» ու արդեն «դու»ով են խոսում հետդ:

–         Էդ ի՞նչ հիմնարկ ա որ:

–         Մմմ… Միջազգային կազմակերպություն:

–         Հա՞՞: Տենց էլ միանգամից զգացվում ա՝ «ինծիլիգենտ» աղջիկ ես:

–         Լսի… Իմ տղեն…,- ու ես հասկանում եմ, որ խոսակցության կուլմինացիան է հիմա, – Տղես բացարձակ գերազանցիկ ա Գյուղինստիտուտում: Ընտիր տիրապետում ա անգլերենին ու «կամպյուտրին»: Կարա՞ս ձեր մոտ մի լավ գործի վերցնես…

Զատիկ

Եթե ուզում ես իմանալ, թե ինչի մասին է մարդը երազում, քննիր, թե ինչի մասին է նա հաճախ ստում: Իմ և հայկական «տաքսի» ինստիտուտի համագոյության ընթացքում հստակ վիճակագրություն եմ նկատել: Իրեն հարգող ցանկացած վարորդ ա/ նախկինում հարուստ է եղել և բ/ ունի հրաշալի ուսյալ որդիներ:

Առնվազն ինձ հանդիպած վարորդները շուրջօրյա հերթափոխի ընթացքում երազում են առասպելացված հաջողակի մասին, որը անգլերեն գիտի, ու կախարդական գիտելիքի իմացության հետ են կապում իրենց զավակների կանխատեսելի ապագան:

Տեղեկանք. Հայաստանի ամբողջ տարածքում ներկայումս գործում է 533 լիցենզավորված մարդատար -տաքսի կազմակերպություն և 1221 անհատ-տաքսի ծառայություն: Ընդհանուր առմամբ, ուղևորափոխադրումներ է իրականացնում 7887 տաքսի մեքենա` առնվազն նույնքան վարորդով:

Իմանալ զիմաստություն և զխրատ

2010 թվականի ապրիլի Խորհրդարան մտավ «Լեզվի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին օրենքի նախագիծը, որով նախատեսվում է ՀՀ-ում օրինականացնել և բացել օտարալեզու հանրակրթական միջնակարգ դպրոցներ։ Ընդամենը մի քանի ամսից Ազգային ժողովը խորհրդանշական 69 կողմ ձայնով ընդունեց օրինագիծը: 

 Տեղեկանք. 2002 թվականին Եվրախորհրդի լեզվաքաղաքականության բաժինը սահմանել է անդամ երկրներում լեզվաքաղաքականության մշակման սկզբունքները և մեթոդները: Ծրագրի նպատակն է (ի թիվս այլոց) նպաստել անհատների բազմալեզվությանը և ողջ կյանքի ընթացքում լեզուներ սովորելու ձգտմանը (նախադպրոցականից մինչև չափահասության տարիքը և հետագա ողջ կյանքի ընթացքում) և բազմալեզվության զարգացմանը նպաստելու արդյունքում հասնել այն բանին, որ իրական դառնա միասնական Եվրոպայի գաղափարը:

Սիրիր մերձավորիդ ինչպես ինքդ քեզ

Հայկական միգրացիան դեպի Ռուսաստան մոտ կրկնակի գերազանցում է երկրորդ առավել ցանկալի միգրացիոն երկրի` ԱՄՆի, հայկական ներկայության ցուցանիշը: Կանխատեսելի ապագա գտնելու արտագաղթողի ցանկությունն առնվազն ինքնախաբեություն է. թե’ ժողովրդավարական, թե’ տնտեսական աճի միջազգային ցուցանիշներով ՌԴ-ն զիջում է Հայաստանին:

Ինքնատելությունը` որպես միգրացիայի խորքային պատճառ /self-hate migration/, վերջին տարիներին հաճախ հետազոտվող թեմաներից է:

Տեղեկանք. Ինքնատելությունը /autophobia/ սեփական անձի նկատմամբ ծայրահեղ հակակրանքի և դժգոհության անվանումն է: Ինքնատելությունը որպես կանոն ուղեկցվում է  «ես ոչ ոքի պետք չեմ, ես  կարևոր չեմ» զգացողությամբ:

Հեղինակ` Մարինա Մխիթարյան:

Մտորումներ՝ «ըստ հանձնարարության»

–          Կամաց կամաց փակի դուռ ա հո …. այ մարդ էս ինչ ժողովուրդ ա տոոո…. առավոտից իրիկուն երկու կոպեկի համար աշխատում ես ու ներվերդ քայքայում, չես էլ հասկանում ում համար, ինչի համար….  աշխատածդ ել բաժանում ես սրան-նրան…. Բա էս կյանք ա՞, – բղավում էր վարորդը, ու չգիտես թե ում էր դիմում, կոնկրետ ուղևորին թե՞ ավելի շատ ինքն իրեն։

–          Ինչու՞ եք ներվայնանում, հո ձեր տանը չեք, բոլորն էլ հոգնած են, մենակ հո դուք չեք, բա որ հանկարծ բոլորը սկսեն գոռգոռալ, ու՞ր կհասնենք….

Մոտավորապես այս բովանդակության խոսակցություններ են տեղի ունենում հասարակական տրանսպորտում, երբ ամեն առավոտ թվում է, թե ուզում ես պայծառացած հասնել աշխատանքի ու շարունակել զբաղվել քո գործերով, չափազանց կարևոր գործերով, ինչպես քեզ է թվում…. ։ Ու սկսվում են մասնատվել մտքերդ, խաթարվել լավատեսությունդ, մասնատվել պատկերացումներդ այն մասին թե ինչով ես զբաղվում և ինչ միջոցներով։ Սկսում ես մտորել. Ճիշտ է այս հոգնած ու տարիքի զգացումը կնճիռների մեջ թաղած վարորդը, ճիշտ է այս  կինը՝ որի անթաքույց դաստիարակությունը մնացել է հոգսաշատ ու հուսահատ առօրյայի ետևում, ճիշտ են բոլորը, նույնիսկ նրանք, ովքեր պատրանքներ են ստեղծում բարեփոխումների, բայց իրականում զբաղված են զուտ մաթեմատիկական խնդիր լուծելով՝ աշխարհաբաժանման ավանդական հարցով. մի փոքրիկ երկիրը չորս-կամ հինգ հոգու մեջ ինչպես բաժանեն, որ գոնե իրենց երեք սերունդները շարունակել ծծել այն արյունը, որ այսօր քամվում է ոչինչ չկասկածող, տառապյալ գոյության խնդիր լուծող շարքային մարդու հոգուց ու մամնից։

եվ, ինչ… սկսում ես մտածել. ինչ կարելի է անել, որ խեղճերին չթալանեն, որ այս մարդն էլ կաշառք չտա, որ անսարք երթուղային տաքսին կամ անփորձ ու ագրեսիվ վարորդները չվտանգեն մեր կյանքը, որ պաշտպանես այս կնոջ իրավունքները … որ այս, որ այն…  Մեկ էլ հասկանում ես, որ մտքերդ շատ հեռու գնացին ու մտածում ես. ՙհո աստված չես, որ կարողանաս լուծել այս բոլոր հարցերը՚, հետո հասկանում ես որ աստված չես, բայց աշխատում ես մի տեղ, որը կարծես դարձել է խնդիրներ լուծելու լաբորատորիա, որտեղ սովորել ես տեսնել ու հասկանալ, ու լավագույն դեպքում նաև լուծել, պրոբլեմներ, և դու դրա անբաժանելի մասն ես, և , որ սա ոչ թե մտածելակերպ է, այլ ապրելաձև։

Թունիսում հեղափոխություն է, գահընկեց են արել ավելի քան 20 Տարի կառավարող նախագահին, որի ախորժակը սակայն տարիների հետ բոլորովին էլ չէր պակասել։ Դիտում էի նորություններով, թե ինչպես են մարդիկ ավերում փախուստի դիմած կառավարողների առանձնատները, ոչ միայն թալանում էին, այլ դաժանաբար հրդեհում էին նրանց ունեցվածքը։  Հանկարծ հասկացա, որ հաճույք եմ ստանում այդ տեսարանից, (ինչպես մի քանի տարի առաջ, դիտելով Հուսեինի մահապատժի զազրելի տեսարանը, և հասկանալով, որ նա նաև հզոր տերությունների կողմից հետապնդվող այլ շահերի զոհ է,  այնուամենայնիվ մտածում էի, պետք է որ սա դաս լինի նրանց համար, ովքեր ոչինչ չկասկածելով երկիրը դարձրել են ՙոտքի տակի գորգ՚)  հաճույք այն մտքից, որ ինչ-որ մի տեղ, ինչ-որ ժամանակ, հատուցման փոքրիկ դրսևորումներ են ի հայտ գալիս, որոնք քեզ հույս են տալիս , որ մի օր էլ ինձանից ու քեզանից գողացված  միջոցներով ստեղծված առանձնատները գետնին կհավասարեցվեն, և որ, գուցե կգա մի օր, երբ ամեն մեկը կզբաղվի իր գործով և ոչ թե վերաբերվի երկրին որպես ընտանեկան բիզնեսի։

Բայց դա՝ մի օր, իսկ այսօր դեռ պետք է լցնել կյանքը իմաստով, ու այնպիսի իմաստով, որը ոչ միայն քեզ է հասկանալի, այլ շատերին, որ արդարացնում է գոյությունդ՝ գլոբալ արդարության տեսակետից և ստեղծում հպարտանալու նյութ՝ քո իսկ սերունդներին փոխանցելու համար։ Զգում ես, որ բախտավոր ես, որ քեզ է տրվել հնարավորությունը՝ համընդհանուր գորշության ու անելանելիության մթնոլորտը ցրելու՝ հաջողության պատմություններ ՙարտադրելով՚, լուծելու խնդիրներ, որոնք հայտնվել են քո ուժերի ուղեծրում, որ ինքդ ես հայտնվել մի իրավիճակում, երբ սպասելու փոխարեն կարող ես քայլեր առաջարկել, որ կան պետություններ, որոնք ունեն խնայողություններ, որ տրամադրում են ռեսուրսներ անհույս երկրներում իրավիճակ բարելավելու համար ։

Այս նպատակին է ծառայում եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամը, որը ավելի քան քսան տարի փորձում է քայլ առ քայլ, ոլորտ առ ոլորտ ներմուծել լավ երկրներում ապացուցված մոդելներ ու փորձարկել հնացած մշակույթներ փոխելու գործում։  Սա մի տեղ է, որտեղ հավաքվել են մարդիկ, ու սովորել մտածել, գեներացնել գաղափարներ,  ու միաժամանակ իրագործել դրանք՝ ընդգրկելով այլ մտածողներ ու նվիրյալներ ՚՚լապտերներ վառելու՚՚ գործում, աստիճանաբար մեծացնելով ՙլուսավորման՚ տրաեկտորիան՝ հանրային մոնիտորինգից, պետության պատասխանատվությունը բարձրացնելուց, երիտասարդներին ակտիվացնելուց մինչև արտահայտվելու ազատականությունը բարձրացնելն ու բյուրեղացած քաղաքական կոնֆլիկտների ու պատերազմական իրավիճակներում մարդկային շփումներ ապահովելը։

Թեկուզ և այն պատկերը, որն արտացոլում է մեր ՚՚իրական կյանքըՙ , պարունակում  է մեկ-երկու գորշ գույներ, և հեռու է պայծառ համարվելուց, բայց մենք ստեղծում ենք ուրախանալու առիթներ, ստեղծում ենք հաջողության պատմություններ, որոնք ունեն բազմակիանալու և տարածվելու պոտենցիալ, որոնք հույս են ստեղծում նաև նրանց կյանքում, ովքեր հայտնվել են պետություն ՙասվածի՚ և իրենց խնդիրների մեջ ընկած անօդ տարածությունում։

Երբ անկեղծորեն հավատում ես, որ քո աշխատանքի արդյունքում մարդկանց կյանքում փոփոխություն է կատարվում՝ ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն, սկսում ես չճանաչել այն սահմանը, որը տարբերակում է կյանքդ աշխատանքից, չգիտես աշխատանքդ է կյանքիդ մի մասը, թե կյանքդ՝ աշխատանքի։ եվ դա նույնիսկ կարևոր չէ, քանի որ, սովորելով լինել օգտակար, սեփական անձիդ ես դառնում օգտակար, որպեսզի կարողանաս  տաղանդավոր ու դրականամիտ  այլ մարդկանց հետ համատեղ  ՙերազանքի՚  պատկերը մոտեցնել իրականին և երթուղայինի վարորդին իր ծանր աշխատանքի մեջ տեսնել գոհ և հանգիստ, որ օրվա վաստակից իրեն ոչ ոք չի զրկելու՝ Աֆրիկայում որսի ցոփ ռիտուալի մասնակցելու կամ փեսային Միջերկրականում կղզի նվիրելու անհագուրդ նպատակով։

Հեղինակ` Գայանե Մկրտչյան:

ԵՀՀ դրամաշնորհային նոր փուլերի և որոշումներ կայացնելու մասին



– Գևորգ, Եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամը (ԵՀՀ) որոշակի դադարից հետո վերսկսեց բաց դռների մեխանիզմով դրամաշնորհներ տրամադրել հայաստանյան ՀԿ-ներին, ԶԼՄ-ներին, ինչպես նաև անհատներին: Խնդրեմ մեր շահառուներին ներկայացրեք, թե ինչ ծրագրեր են դրանք, ինչպես և ինչ աղբյուրներից են ֆինանսավորվում, և ինչպես են կայացվում նախագիծ ֆինանսավորելու որոշումները:

Այս ծրագրի բոլոր ռազմավարական  որոշումները, այդ թվում նաև դրամաշնորհային հայտերի գնահատումը և հատկացումը, կայացվում են նշված չորս կազմակերպությունների կողմից: Որպես դրամաշնորհային ծրագրերի մրցույթի ժյուրիի անդամ այս չորս կազմակերպությունների ներկայացուցիչներից բացի, հրավիրվել են նաև անկախ փորձագետներ:

Բաց դռների մեխանիզմով փոքր դրամաշնորհների համար է նախատեսված նաև Շվեդիայի Միջազգային զարգացման գործակալության կողմից ԵՀՀ-ին տրամադրված մեծ դրամաշնորհի մի մասը: Այս ծրագրի շրջանակներում թեմատիկ սահմանափակումներ չկան, բացի ԵՀՀ մանդատից դուրս գտնվող թեմաները և գործողությունները: Դրամաշնորհ հատկացնելու կարգը համապատասխանում է ԵՀՀ ներքին ընթացակարգին, և որոշումները կայացվում են ԵՀՀ խորհրդատվական կոմիտեի կողմից:

Երրորդ աղբյուրը, որից ԵՀՀ-ն դրամաշնորհներ է հատկացնելու այս տարի, ԱՄՆ ՄԶԳ կողմից ֆինանսավորվող «Աջակցություն Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների բարելավմանը» ծրագիրն է: Ծրագիրն իրագործվում է ԵՀՀ-ի, Երևանի մամուլի ակումբի, Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի և Հայաստանի գործարարների և արդյունաբերողների միության կողմից: Որոշումները կայացվում են այս քառակողմ համագործակցության ներկայացուցիչների կողմից, գումարած մեկ փորձագետ Թուրքիայից՝ Թուրք–հայկական բիզնեսի զարգացման խորհրդի ներկայացուցիչ պարոն Նոյան Սոյակը:

– Գևորգ, ոմանք դժգոհ են այլընտրանքային մեդիայի մրցույթից: Կասկածում են որոշումների արդարությանը, գանգատվում թափանցիկության պակասից: Ցանկացած մրցույթ անհիմն քննադատության կարող է ենթարկվել, այնումենայնիվ, խնդրում եմ որոշ մանրանասներ հաղորդեք նախագծերի ընտրության և ֆինանսավորման մասին:

ԵՀՀ-ն ի սկզբանե աշխատել և աշխատում է հստակ կանոնակարգի հիման վրա, 500 ԱՄՆ դոլարից ավելի ցանկացած ծախս մենք անում ենք մրցույթի հիման վրա, իսկ դրամաշնորհային հատկացումները՝ ժյուրիների մեխանիզմով: Եվ դա վերաբերում է ոչ միայն պետական դոնորներից, այսինքն՝ որևէ պետության հարկատուներից ստացված գումարներին, այլև ցանկացած` նույնիսկ մասնավոր դոնորների տրամադրած գումարին: Եվ եթե նույնիսկ դոնորները խստապահանջ չլինեն ծախսման կանոնակարգերի հարցում,  մեր ներքին կանոնակարգն է կառուցված թափանցիկության ու հաշվետվողականության սկզբունքներին համապատասխան:

Հիմա կոնկրետ փաստերը. «Նոր բովանդակություն նոր տեխնոլոգիաների միջոցով» մրցույթի առաջին փուլում ստացված 82 հայտերից երկրորդ փուլ հրավիրվեց 36 լավագույն հայտ:

– Ինչպե՞ս են որոշվել լավագույնները

Որոշակի` նախօրոք հրապարակված չափանիշների հիման վրա կատարվել է ամեն մի հայտի վերլուծություն և գրավոր գնահատում` ԵՀՀ-ի, Ինտերնյուզի, Երևանի մամուլի ակումբի ներկայացուցիչների, ինչպես նաև հրավիրված անկախ փորձագետների կողմից: Օրինակ՝ արդյոք, փորձագետի կարծիքով, գաղափարն իր խոստացած արդյունքին կբերի, թե ոչ (ինչքանով է դա հավանական), արդյոք նորարարական է, թե ոչ, արդյունքը հարատև կլինի, թե ոչ: Հետո փորձագետները քննարկել և կոնսենսուսով որոշումներ են կայացրել առաջարկվող ամեն նախագծի ֆինանսավորման վերաբերյալ:

– Ասացիք, որ 36 հայտ անցավ երկրորդ փուլ, սակայն ֆինանսավորվելու են դրանցից 14-ը. Ինչու՞:

Առաջին փուլում մենք խնդրում ենք հայտի կարճ և պարզ ձևը լրացնել, որ տեսնենք, արդյոք դիմողի գաղափարը համապատասխանում է մեր ակնկալիքներին, թե ոչ: Եթե հանձնաժողովը որոշում է, որ կարճ հայտը խոստումնալից է՝ խնդրում է ներկայացնել երկար, մանրամասն հայտը, մի շարք փաստաթղթերով: Սա չի նշանակում, որ երկար հայտ ներկայացնելու հրավիրվածն անպայման դրամաշնորհ է ստանալու, բայց նշանակում է, որ ներկայացված գաղափարը հետաքրքիր էր և խոստումնալից՝ հանձնաժողովի կարծիքով:

Մենք հրավիրեցինք այդ 36 հայտերը ներկայացնողներին և հանձնաժողովի ներկայացուցիչների հետ քննարկեցինք, թե ինչ սպասելիքներ ունենք նրանց լիածավալ հայտերից: Ընդգծվեց, որ երկրորդ փուլ հայտերը ներկայացնելը չի նշանակում, որ ներկայացնողն ավտոմատ կեպով կֆինանսավորվի: Երկրորդ փուլ անցած դիմորդներից երեքը, դա հաշվի առնելով, որոշեցին չդիմել:

Երկրորդ փուլի մրցույթում ևս հանձնաժողովը գրավոր գնահատեց հայտերը, հավաքվեց և ընդհանուր քննարկման ընթացքում ընտրեց 14-ը:

Այս խմբի մեջ չմտան համեմատաբար թույլ ծրագրերը, ինչպես նաև այն ծրագրերը, որոնք ուժեղ են, բայց կամ կա շանս, որ ուրիշ տեղից կֆինանսավորվեն, կամ ավելի շուտ քաղաքացիական հասարակության զարգացմանն են ուղղված, քան թե ԶԼՄ-ների զարգացմանը:

Արդյունքում ունեցանք 14 շահող նախագիծ, որոնք որոշ փոփոխությունների ենթարկվելուց հետո կֆինանսավորվեն:

– Այս փոփոխությունները ենթադրում են բյուջեների կրճատումներ: Շատերն ասում են, որ ավելի նպատակահարմար էր ֆինանսավորել 10 ծրագիր լիովին, քան 14-ը՝ կրճատելով բյուջեները և նախագծով նախատեսված գործողությունները:

Փաստորեն ունենք դժգոհներ՝ որ իրենց չենք ֆինանսավորել, և դժգոհներ՝ որ իրենց գոնե ինչ-որ չափով ֆինանսավորել ենք: Ինձ հաճելի էր նախագծերը կարդալ, որովհետև երկրորդ փուլին ներկայացված հայտերում հիմնականում հաշվի էին առնվել առաջին փուլից հետո մեր խորհուրդները՝ ընդգծել նորարարությունը, կարևոր, սլացիկ, ավարտուն ծրագրեր առաջարկել: Մյուս կողմից էլ ասեմ՝ միմյանց նման նախագծերը շատ էին, և ժյուրին առանձնապես տպավորված չէր նախագծերում առաջադրվող նորարարության մակարդակով: Բավական դժվար էր երբեմն նույնանման ծրագրերի միջև ընտրություն կատարել: Իհարկե, ամեն ընտրություն մարդկանց կողմից է արվում, կատարելություն չկա, բայց ժյուրիի բոլոր անդամները միասին՝ բավական ներկայացուցչական խումբ էր, նրանց քննարկման արդյունքում որոշակի օբյեկտիվ պատկեր էր ստեղծվում: Ամենագլխավորը՝ ժյուրիի ոչ մի անդամ որևէ հայտի նկատմամբ կողմնակալ վերաբերմունք չուներ:

Եթե մեր շահողներն ու չշահողները միմյանց հետ շփվեն՝ պարզ կդառնա, որ աշխատել ենք ֆինանսավորել ինչքան կարելի է բազմազան ծրագրեր ու խմբեր: Հաղթողների մեջ կան տարբեր տեխնոլոգիայի ԶԼՄ-ների հետ աշխատողներ, տարբեր քաղաքական նախասիրությունների տեր, տարբեր ժանրերի ծրագիր իրականացնող, և՛ ՀԿ, և՛ ԶԼՄ, և՛ անհատ, և՛ մայրաքաղաքից, և՛ շրջաններից, և՛ փորձված, և՛ նորեկ: Որովհետև համոզված ենք՝ ինչքան շատ ու բազմազան կազմակերպություն կամ անհատ մասնակցեց՝ այնքան լավ:

Բայց բյուջեների կրճատումներն ավտոմատ կերպով չեն կատարվում: Չի կարող լինել այնպիսի դեպք, որ նախագծում փոփոխություններ կատարվեն առանց դիմորդի հետ համաձայնեցնելու: Հետո. հենց սկզբից ասված էր, որ այս դրամաշնորհները, և ընդհանրապես ԵՀՀ դրամաշնորհները, ապրուստի ու գոյատևման միջոց չեն: Գիտեմ, գոյատևելը դժվար է, և մեզ համար ազատ ԶԼՄ-ների գոյությունն ու գոյատևումն առաջնայնություն է, բայց այս դրամաշնորհները պիտի նորարարություն առաջարկեին, և դա բազմիցս ընդգծվել է: Սրանք այլընտրանքային (ալտերնատիվ) ԶԼՄ-ների մասին են, իսկ ալտերնատիվ կարող է լինել ինչպես տեխնոլոգիան, կրիչը (ասենք՝ բլոգ), այնպես էլ բովանդակությունն ու ժանրը (օրինակ՝ սատիրա): Շատ կարևոր է, որ առաջարկները նորարարական լինեն: Օրինակ՝ եթե ուսուցողական դասընթաց (տրենինգ) են առաջարկում, իսկ ինչ-որ մեկը նույն բանն արդեն անում է, մենք առաջարկել ենք դա կրճատել, համագործակցել միմյանց հետ, ևն: Վերջապես՝ մեր փորձագետները (էքսպերտները) լայն մտահայեցողութուն ունեցող պրոֆեսիոնալներ են, և որևէ ծրագրի գործողությունները փոփոխելու նրանց առաջարկները գալիս են ծրագրի ռազմավարությունը լավ պատկերացնելուց: Այս ծրագրերը դոնորի և դրամաշնորհառուի միջև նոր հարաբերությունների օրինակ են՝ այստեղ մենք հանդես ենք գալիս ավելի շուտ որպես գործընկեր, այլ ոչ միայն հաշվետվություն պահանջող դոնոր: ԱՐՄ ծրագիրը սերտորեն աշխատելու է բոլոր դրամաշնորհառուների հետ դրամաշնորհի ամբողջ ընթացքում:

Մենք բոլորս այս ծրագրերն իրագործելուց շատ բան կսովորենք նաև միմյանցից, շահողների խմբի համատեղ հանդիպումներ են նախատեսվում, որ ձևավորվի լիարժեք ցանց: Իսկ իրականում այդ ցանցը բոլոր դիմողներն են՝ շահողներն ու չշահողները: Ես եթե գրանտ չեմ շահում՝ եթե բարեկամ կազմակերպությունն է շահել՝ անկեղծ ուրախանում եմ:

– Ի՞նչ հնարավորություն կա տեսնելու, թե ինչպե՛ս են բաշխված լինելու գումարները, ինչպե՛ս է ծախսվելու այս ֆոնդը:

Բոլոր շահած դիմողների անուններն արդեն հրապարակված են մեր կայքում: Երբ վերջնական համաձայնության կհասնենք բոլոր դրամաշնորհառուների հետ և պայմանագրերը կնքված կլինեն՝ կհրապարակենք նաև դրամաշնորհներից յուրաքանչյուրի գումարը և ցանկացած ոք կկարողանա տեսնել, որ բոլոր նախագծերի ընդհանուր գումարը կազմելու է 200 հազար ԱՄՆ դոլարից ոչ պակաս:

Ամեն դեպքում, ես համարում եմ, որ չշահած նախագիծը չի կորչում: Դա կարևոր փորձ է: Մենք ապրում ենք նախագծերի դարաշրջանում, և լավ նախագիծ գրել, իրագործել կարողանալն այսօրվա մարդու կենտրոնական հմտություններից մեկն է:

Նրանց, ովքեր չեն հաղթել մրցույթում՝ ևս մի հորդոր. այսպիսի ևս երեք մրցույթ է լինելու առաջիկա 3 տարվա մեջ, հաջորդը՝ այս աշնանը:

– Վերջում կարո՞ղ եք ավելի մանրամասն բացատրել ԵՀՀ նոր «դրամաշնորհային փիլիսոփայությունը»:

Դրամաշնորհներ հատկացնելու մեր դադարը պայմանավորված էր նրանով, որ Վաշինգտոնում գրանցված «Եվրասիա հիմնադրամի» հայաստանյան ներկայացուցչությունը 2007-ին «տեղայնացվեց» և դարձավ Եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամ` Հայաստանում գրանցված տեղական հասարակական կազմակերպություն: Փոփոխության ենթարկվեցին թե՛ ԵՀՀ ռազմավարությունը, թե՛ ֆինանսավորման աղբյուրները: ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության 5-ամյա դրամաշնորհը վաշինգտոնյան «Եվրասիա հիմնադրամին» ավարտին մոտեցավ, և մենք կանգնեցինք այլ աղբյուրներից գումարներ հայթայթելու և ինքնուրույն ծրագրեր իրականացնելու կարիքի առջև:

Նոր պայմաններում ԵՀՀ-ն պահպանեց դրամաշնորհներ տրամադրելու ֆունկցիան, որպես որոշակի ծրագրեր և ռազմավարություններ իրականացնելու մեխանիզմ: Այժմ, ԵՀՀ-ն այլ դոնոր կազմակերպությունների դիմելիս, եթե կա նման հնարավորություն, տեղական կազմակերպությունների համար նախատեսված դրամաշնորհային տարր/կոմպոնենտ է ներառնում իր ծրագրերի մեջ:

Երբ դրամաշնորհ ենք տալիս՝ աջակցում ենք գաղափարին, համարում ենք, որ այն լավն է, արժի, որ իրագործվի, ու հավանական է, որ կիրագործվի, եթե աջակցենք: Մենք, ըստ էության, մոդելավորում և փոքր մասշտաբով իրագործում ենք «Գաղափարների ազատ շուկա» հասկացությունը միջոցների սղության պայմաններում: Ապրանքը կարող է և դուր գալ այցելուին, բայց չգնվել: Սուղ միջոցներ ունեցողն ի վերջո պիտի կտրուկ ընտրություն կատարի:

Մենք հպարտ ենք, որ հնարավորություն ենք ստեղծում, մեր կազմակերպության և դոնորների շնորհիվ (որոնք հասկանում են մեր նորարար մոտեցումները), աջակցելու նոր գաղափարների գոնե այս մասշտաբով, մեր ունեցած միջոցների չափով. շա՞տ կա այդպիսի հնարավորություն մեր կյանքում, առօրյայում: Շա՞տ են «գաղափար գնում» այսօր Հայաստանում: Սովորաբար աշխարհի մասշտաբով 1000 լավ գաղափարից մեկն է իրագործվում, իսկ եթե գաղափարների շատ որակյալ «վաճառող» է՝ 5-ից 2-ը կամ 3-ը արդեն շատ լավ հաշիվ է, ուրեմն մեր հաշիվը՝ 36-ից 14-ը, այնքան էլ վատ չէ:

Ուզում եմ կրկնել. մեր տված դրամաշնորհն ապրուստի միջոց չէ, այլ գաղափարն իրագործելու միջոց, այն սովորաբար փոքր է, սահմանափակ, և շատ աշխատանք է պահանջում: Խոշոր կազմակերպությունները պիտի այլ միջոցներ փնտրեն: Դրամաշնորհի չափի փոքրացումը, ինչպես նաև դրանց հատկացվող ընդհանուր գումարների սահմանափակումը տենդենց է, ինչպես և, ասենք, դոնոր-դրամաշնորհառու հարաբերությունների սերտացումը: ԵՀՀ-ն, որ նույնպես դրամաշնորհներով գոյություն ունի, ամեն ինչ անում է, որ պահպանի փոքր դրամաշնորհներ տալու իր կարողությունը, աշխատում է օրնիբուն դրա համար, և խոշոր դոնորներին համոզելը, որ փոքր դրամաշնորհների գումարներ հատկացնեն՝ հեշտ չէ: Դրամաշնորհ տալը մեր պարտավորությունը չէ. մենք ձգտում ենք պահպանել այդ հնարավորությունը, որովհետև դա մեր ռազմավարական նպատակն է՝ ինչքան էլ դժվար լինի՝ աշխատել ցանցային մեթոդներով, բազմակողմանի համագործակցությունների համակարգերում, բազում կազմակերպությունների հետ, որ նրանց ու մեր գործն ու գաղափարները միմյանց սնուցեն, հարստացնեն, որ ամբողջի էֆեկտն ավելի մեծ լինի, քան առանձին մասերինը, որ քաղաքացիական հասարակությունը, մեդիան ուժեղ ու կարող լինեն, որ մեր կյանքում իրական, շոշափելի առաջխաղացում լինի:

Իմ ամենամեծ սպասումն այն է՝ որ տարվա վերջում մենք կունենանք ԶԼՄ-ների ասպարեզում իրագործված ևս 14 հոյակապ ծրագիր, իսկ եթե մեր բոլոր ուղղությունները հաշվի առնենք՝ մի 30-35 հոյակապ ծրագիր՝ քաղաքացիական հասարակության ամրապնդման ասպարեզում, և դրանով առաջ կտանենք երկրի զարգացումը, գոնե մի քիչ կասեցնելով բացասական զարգացումները, և նախագիծ իրականացնողների նոր սերունդներ ներգրավելով  ակտիվ հասարակական կյանք:

Զրուցեց Իզաբելլա Սարգսյանը

Наука физиогномика

Эта статья – моя первая попытка написать что-то в формате блоггерского сообщения.  Попытка не добровольная, как может показаться, а, так сказать, по поручению. Журналистике я не обучался, тем более писательству, поэтому боюсь, что выйдет она у меня коряво.  Остсутствие навыка весьма стесняет, однако, чутье подсказывает, что руководствоваться нужно перефразированной крылатой фразой, которая в данном случае может звучать примерно так:  “Хорошая блоггерская статья подобна женской юбке:  она должна быть довольно длинной, чтобы служить своему прямому назначению, и, в то же время, достаточно короткой, чтобы заинтересовать…”  Я это к тому, что постараюсь дотянуть с об’емом только до заветного минимума, и на том перестану навязывать свои весьма спорные идеи читателю.

Перейдем к делу…  Уже пару дней в голове вертятся несколько “социально значимых” тем.  Прокручиваю их и так и эдак, одноко, думаю, что на полторы страницы ни одна из них в отдельности у меня не тянет, а как их логически скомбинировать, чтобы “потянуло”, пока не сообразил.  Ну да ладно, пожалуй, начну с наболевшего… О лицах, точнее, о выражении лиц и глаз наших с вами предков и современников.  Вы никогда не обращали внимания на лица людей на старых, черно-белых, иногда потрескавшихся от времени фотографиях?  Я обращал…

У многих из нас дома хранятся фотоальбомы, наполненные черно-белыми фотографиями разных поколений предков.  Лично меня с малолетства больше всего привлекали кипы фоток времен молодости моих родителей, там, где они еще студенты Политехнического института, окруженные такими же молодыми, жизнерадостными и, на первый взгляд, беззаботными, друзьями-однокурскниками.  Что меня больше всего поражало в этих фотографиях, так это удивительное благородство и какая-то необычайная притягательность лиц молодежи того поколения.  Казалось бы, откуда взяться такой одухотворенности, как правило предполагающей “породистое” происхождение и сытое детство, у молодого поколения Советской Армении конца 50-х, начала 60-х годов прошлого века?  Я сначала думал, что все эти фотки как-то, наверное, ретушировались тогдашними фотографами-любителями, однако, от данного предположения пришлось отказаться, ибо, фоток все-таки насчитывалась не одна сотня.

Уже потом я додумался, что, возможно, самое правдоподобное об’яснение в том, что в те времена студентами ВУЗов становились действительно самые умные, образованные, и, главное, начитанные молодые люди.  А любовь к чтению книг в детстве и юности, как известно, оставляет неизгладимый след на интеллекте человека, и, что особо важно, каким-то чудесным образом находит свое отражение в выражении лица и глаз его обладателя.  Отсюда и результат:  что ни фотография студентов тех времен, то скопление эдаких мини-Эйнштейнов, ну, или, в крайнем случае, мини-викторовамбарцумянов.

По правде говоря, я рассматривал еще одно обьяснение данному феномену, а именно, что это всего лишь магия черно-белой фотографии.  Ведь и сегодня очень многие профессиональные фотографы отдают предпочтение работе с оттенками черного и белого, считая только монохромную фотографию истинным искусством, способным чудесным образом облагораживать даже самую заурядную реальность.  Однако, данное предположение тоже пришлось отмести, ибо уже в старших классах средней школы я начал сравнивать черно-белые фотки из моего собственного фотоальбома с родительскими.  Персонажи с “моих” фоток, и я в том числе, явно проигрывали своим сверстникам из далеких 50-х и 60-х по части одухотворенности…  Видно, дело, все-таки, было не в технике фотографии, а в “человеческом материале”.  На дворе стояли тревожные 80-е, и пришедшие им на смену циничные 90-е…  Дальше – хуже.  Настала эра массовой цветной фотографии, и сравнивать уже стало совсем не с чем…

Так вот, к чему я все это…  Посмотрите теперь на лица людей, формирующих сегодняшнюю бизнес- и политическую элиту Армении.  За очень редким исключением, это зрелище очень смахивает на кунсткамеру. Тут никакое черно-белое фото, даже с ретушированием, не поможет.  О запойном увлечении чтением книг в нежном возрасте для подавляющего большинства представителей нашей “элиты” речи не идет.  Более того, видимо, эти люди пропустили в свое время (хотя, как им это удалось, непонятно) добрые советские фильмы-сказки и мультфильмы, которые, как правило, “…сеяли доброе, вечное, мудрое…”  А если и не пропустили мимо себя, то, скорее всего, не могли толком разобраться в незамысловатом сюжете и сопереживали отрицательному персонажу; и вот, воплотились в реальной жизни в этого отрицательного персонаж.

Ситуация особенно плачевна в армянских государственных структурах.  И тут не надо быть профессиональным физиогномистом, ибо в большинстве случаев одного взгляда бывает достаточно, чтобы понять, что перед тобой стоит, а точнее, сидит в телевизоре, человек высокомерный, лишенный чувства сострадания, не желающий, а точнее, не обученный различать, что хорошо, а что плохо.  Особо неприятно живое и даже телевизионное общение с представителями судебных органов, юстиции, полиции, ну, и конечно же, налоговых и таможенных органов. Опять же, встречаются исключения, но их так мало, что, говоря языком социологии, они попадают в зону статистической погрешности.  …А вот, кстати, еще тема для размышления:  интерсесно, это люди превращают должность в средоточие коррупции и лжи, или наоборот?

Вообщем-то, можно сказать, что я думаю о времени, когда наука физиогномика будет востребована в Армении, в особенности, в государственных структурах. В противном случае все новые и новые поколения “элиты”, готовящей себя либо к государственной, либо к бизнес карьере, будут пребывать в полной уверенности, что для успеха в жизни им достаточно всего лишь научиться “…перед лицом начальствующим иметь вид лихой и придурковатый…”, а все остальное – по барабану.

Вот и все.  Честно говоря, сперва думал написать этот самый первый мой блог-пост на тему средств массовой коммуникации, а точнее, возможной, роли донорских организаций в развитии этой области в Армении, и тех горизонтах, которые, как я думаю, открываются (даже в Армении!) в связи с бурным развитием информационных технологий.  Ну да ладно, об этом в следующий раз…

Կորպորատիվ սոցիալական պատասխանատվություն, թե՞ լավ փաթեթավորված խաբկանք

Վերջին ժամանակներում «կորպորատիվ սոցիալական պատասխանատվություն» (ԿՍՊ) հասկացությունը խորապես ներթափանցել է մեր հասարակություն` հավակնելով դառնալ առանձին դիսկուրս: Կորպորացիաները ստեղծում են ԿՍՊ բաժիններ, ի հայտ են գալիս ԿՍՊ-ի հարցերով զբաղվող խորհրդատվական ընկերություններ և վերլուծական կենտրոններ, իսկ որոշ արևմտյան համալսարաններում այն ոչ միայն դասավանդվում է, այլև առաջարկվում է որպես մասնագիտացման ոլորտ:

Հայաստանը, կարծես, նույնպես ետ չի մնում միջազգային միտումներից: Մեզ մոտ նույնպես կարելի է տեսնել ԿՍՊ-ի դրսևորումներ, թեպետ և սաղմնային տեսքով, այդ թվում` փոքր շրջանակներում ԿՍՊ-ի մասին քննարկումներ, ԿՍՊ-ի հիմնախնդիրներին նվիրված բլոգեր և այլն: Հեռուստացույցով մեզ ժպտացող Ռալֆ Յիրիկյանը, լինելով Հայաստանում ԿՍՊ-ի ջատագովներից մեկը, մեզ պարբերաբար հիշեցնում է, թե որքան առաջադեմ է Վիվասելը, և փորձում օրինակ ծառայել այլ ընկերությունների համար:

Սակայն, հարց է առաջանում. իրականում ի՞նչ է իրենից ներկայացնում ԿՍՊ-ը:  Ինչո՞վ են առաջնորդվում ընկերությունները` իրենց արժեքավոր կորպորատիվ ժամանակի զգալի մի մասը նվիրելով ծառատունկներին, մանկատներ և ծերանոցներ այցելություններին: Ո՞րն է այս ամենում կառավարության դերը: Արդյոք այն պետք է հանդես գա որպես պասիվ դիտորդ, թե՞ որոշակի քայլներ ձեռնարկի` ընկերությունների բարի կամքի ինքնաբուխ դրսևորումները որևէ կերպով կարգավորելու համար: Եվ, վերջապես, որքանո՞վ են հայաստանյան ԿՍՊ-ի համեստ արտահայտումները մոտ միջազգային օղակներում ընդունված սահմանումներին:

ԿՍՊ-ն, ինչպես և ցանկացած նոր հասկացություն, որ փորձում է հաստատվել, առանձնանում է սահմանումների մեծ բազմազանությամբ: Յուրաքանչյուր հեղինակ, կազմակերպություն աշխարհին առաջարկում է ԿՍՊ-ի իր ընկալումը` դրանով իսկ գաղափարի շուրջ հյուսելով էլ ավելի խճճված սարդոստայն: Այսպես, գրեթե բոլոր միջազգային կազմակերպությունները տվել են ԿՍՊ-ի իրենց սահմանումները, իսկ Ստանդարտների միջազգային կազմակերպությունը նույնիսկ մշակել է սոցիալական պատասխանատվության վերաբերյալ առանձին` ISO 26000 ստանդարտը: Այնուամենայնիվ, գրեթե բոլոր սահմանումներում կարմիր գծով առանձնանում է այն գաղափարը, որ ԿՍՊ-ը սոցիալական և բնապահպանական խնդիրների կամավորության հիմունքով ընդգրկումն է ընկերության գործունեության մեջ: Այլ կերպ ասած, ընկերությունը ներդրում է իր ռեսուրսները` ֆինանսական, մարդկային, ժամանակային` որևէ սոցիալական կամ բնապահպանական խնդրի լուծմանը նպաստելու համար, և այդ ամենը` կամավորության հիմունքով:

Այս աղոտ ձևակերպումն ինքնին առաջացնում է երկու հիմնական հարց. արդյոք ընկերությունների ջանքերը հիրավի նպաստու՞մ են նշված խնդիրների լուծմանը, և արդյոք այդ ջանքերի կամավորականությունը երբեմն չի՞ հավասարվում կամայականությանը: Հարցի առաջին մասը վիճելի է. արևմտյան շատ երկրներում հայտնի են բազում օրինակներ, երբ ընկերությունը մեծ գումարներ է ծախսում այսպես կոչված «կանաչների» շարժումը սատարելու համար, սակայն միևնույն ժամանակ օգտվում է ասիական շատ երկրներում տիրող ծայրահեղ աղքատության առկայությունից` աշխատանքի վերցնելով անչափահասների: Թեև նշված օրինակը մասնավոր է, սակայն կարելի է տեսնել այն միտումը, որ ընկերությունները կամավոր ներգրավվում են ԿՍՊ-ի իրագործման մեջ, քանի որ այն իրենց որոշակի դիվիդենտներ է բերում` դրական հասարակական կարծիքի ձևավորման, նոր սպառողների կամ հաճախորդների ներգրավման տեսքով: Այլ կերպ ասած, ԿՍՊ-ով զբաղվելու իրական դրդապատճառները և հանրությանը ներկայացվող հիմնավորումները ոչ միշտ են համընկնում, եթե էապես չեն տարբերվում:

Հարցի երկրորդ մասը պակաս վիճելի չէ. ԿՍՊ-ի կամավոր իրագործումը կրում է իր մեջ այն վտանգը, որ ԿՍՊ-ի շրջանակներում իրականացվող միջոցառումներն իրենց բնույթով ժամանակավոր են, ընդհատված և ոչ ռազմավարական: Այդ մասին լավագույնս փաստեց համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամը, երբ խոշոր ընկերությունները կրճատեցին ԿՍՊ-ին ուղղված իրենց միջոցները: Բացի այդ, կամավորականությունը ենթադրում է, որ ԿՍՊ-ն և այն իրականացնող ընկերությունները ինքնակարգավորում են այդ ոլորտում իրենց գործունեությունը և հետևաբար չեն կարգավորվում կառավարության կողմից: Թեև ինքնակարգավորումը, որպես այդպիսին, բացասական երևույթ չէ, սակայն անհրաժեշտ է որոշակի կարգավորում, առնվազն համապատասխան օրենսդրական դաշտի ստեղծում և տվյալ ոլորտում իրականացվող գործունեության համակարգում:

Այս իմաստով, Հայաստանում տիրող իրավիճակն ավելի քան համապատասխում է քիչ, թե շատ ընդունված սահմանմանը. ԿՍՊ-ի ոլորտում ընկերությունների կողմից իրականացվող միջոցառումներն ավելի քան կամավորական բնույթ են կրում: Հայկական մամուլին և հեռուստատեսությանը, ինչպես նաև հայկական ընկերությունների կայքերը հետևելով հաճախ այնպիսի տպավորություն է ստեղծվում, որ Հայաստանում ԿՍՊ-ի մասին լսել են ընդամենը մի քանի ընկերություններ: Հայաստանում խոշոր ընկերությունների մեծ մասն առանձնապես չի զբաղվում ԿՍՊ-ով, ինչը կարելի է բացատրել տեղեկացվածության բացակայությամբ կամ էլ, ինչն ավելի հավանական է, ԿՍՊ-ի կիրառական արժեքի մասին թյուր պատկերացմամբ: Քիչ չեն նաև նրանք, ովքեր ԿՍՊ-ն համարում են շռայլություն: Այս պատկերացումը թերևս կարելի է լավագույնս ամփոփել հայկական ընկերություններից մեկի գործադիր տնօրենի խոսքերով, որ Հայաստանում հարկերն ամբողջությամբ վճարելն արդեն իսկ հանդիսանում է ԿՍՊ: Ինչ խոսք, կարելի է նրան հասկանալ:

Միևնույն ժամանակ, հստակ կարելի է ասել մի բան. իր բոլոր հավակնություններով հանդերձ` ԿՍՊ-ն կարող է օգտակար գործիք դառնալ ինչպես ընկերության հեղինակության բարելավման, այնպես էլ սոցիալական և բնապահպանական խնդիրների լուծմանը նպաստելու համար: Այս առումով, կարևոր է հասարակական կազմակերպությունների դերը. նախ նրանք հարմար դիրքում են գտնվում բիզնես հատվածին ԿՍՊ-ի մասին իրազեկելու համար: Երկրորդ, ՀԿ-երը կարող են օգնել ընկերություններին ԿՍՊ-ն առավել նպատակային իրականացնելու հարցում` առաջարկելով հնարավոր ուղղություններ: Եվ վերջապես, ՀԿ-երը կարող են կապող օղակ հանդիսանալ կառավարության և բիզնես հատվածի միջև` կառավարությանն աջակցելով ԿՍՊ-ի քաղաքականության մշակման հարցում: Միգուցե այդ պարագայում մեզ հայտնի գործադիր տնօրենը շահագրգռված կլինի փոխելու իր կարծիքը:

Հեղինակ` Վարյա Մերուժանյան:

“Три кита” счастливой страны

Тостов было произнесено достаточно. И как ни странно, к концу вечеринки больше всего пили за Ереван:  “несмотря на исчезновение старого Еревана, тем не менее…., несмотря на исход коренных ереванцев, и тем не менее…, по сравнению с другими городами мира…, и тем не менее…” . Топорный “патриотизм” тут был явно не при чем. А вот ощущение “своего города” было налицо. Не будь их лица настолько серьезными, можно было бы даже подумать, что тосты произносящие просто-таки счастливы жить в Ереване.

Попробуйте поискать определение “счастливого города” или “счастливой страны” в Интернете. В первую десятку входят страны, дающие  своим гражданам максимум социальных услуг даром – транспорт, здравоохранение, учеба. Налоги там, кстати могут быть просто заоблачными: в Дании, к слову, покупка машины стоимостью в $20,000 вам обойдется в $ 45,000 с учетом налогов, зато население страны счастливо, здорово и образованно.

Получается, что счастливая страна стоит на “трех китах” экологии, здравоохранения и образования, что говорит о нормальном государственном управлении, о развитии науки и культуры, что, в свою очередь  гарантирует гражданам страны уверенность в будущем дне.

Ждать, что пресловутые три кита будут обеспечены нашим государством и сейчас, по меньшей мере наивно. Конечно, если бы в Армении была демократия, уважались бы права человека, судебная система была бы независимой и проч., это облегчило бы задачу. Но надо признать, что даже в случае образцового государства и отличного правления, страна не имеет необходимых средств для полного финансирования в вышеназванных трех областях.

Осознание того, что есть вещи, за которые ответственны мы с вами а не правительство  – процесс небыстрый, но возможный. Активная часть общества должна довести эту мысль до сознания населения, расширяя свои ряды, а не замыкаясь “среди своих” и тогда большее количество людей почувствуют себя частью гражданского общества. А количественный рост, как известно,  приводит к изменениям качественным.

Конечно же создание гражданского общества само по себе не приведет к увеличению финансовых ресурсов. В достаточно бедной Армении самая активная часть гражданского общества включает в себя очень мало представителей среднего класса, а большинство – люди со скромным достатком – интеллигенция, студенты, служащие, рабочие, и т.д

Что же они могут сделать, чтобы не только лучше организоваться, но и самифинансироваться? Одним из вариантов является создание целевых фондов (endowment funds). Надо создать сеть целевых фондов по всей Армении в областях экологии, здравоохранения и образования.

Для целевых фондов нужен соответствующий закон. Конечно, даже сегодня, без самого закона, можно положить в банк сумму и использовать проценты на благое дело. Но чтобы получать большие проценты основу фонда должна составлять большая сумма, которая будет надежно гарантирована государством точно так же как оно сегодня гарантирует вложения физического лица обязуясь, в случае форс мажора выплатить сумму до 4 миллионов драм.

Чтобы фонды не превратились в клуб миллионеров, а носили бы действительно всенародный характер и управлялись бы эффективно, закон должен предусматривать возможность участия как можно большего количества людей с небольшими  суммами, т.е присоединятся к уже существующим фондам, тем самым увеличивая основную сумму.

Требовать от общества, лишенного одного из самых важных гражданских прав – права собственности (примеров тому достаточно) чтобы оно по-хозяйски относилось к своей стране, можно только в случае, если оно получит хоть какие-то гарантии того, что его средства будут использованы во благо ему же.

Самоорганизация поможет самофинансированию, и наоборот.  Подобная инициатива в сегодняшнем достаточно поляризованном обществе дает возможность об’единения вокруг неполитических проблем.

Хотите наглядный пример?  Два наиболее любимых ереванцами места для отдыха и прогулок – парки на Баграмяна и на Каскаде. Их отличает профессиональный подход и бдительный уход – т.е, хороший менеджмент и большие вложения. То, что делают фонды “Погосян” и “Кафесчян” в Ереване, в любимых мною европейских городах делается повсеместно. Разумеется, таких больших сумм ереванский муниципалитет, даже при отличном менеджменте, выделить не может. Но посмотрим на это с другой стороны: в Ереване перед каждым уважающим себя магазине или кафе имеется ухоженный газон, и если это возможно сделать в малом масштабе, то можно подумать и о масштабах побольше.

Теперь об образовании. 90 процентов бюджета университетов – не только частных, но и государственных образуется из выплат студентов. Соответственно, государственное финансирование играет очень небольшую роль. Это приводит к тому, что руководство университета не может избавиться от слабых студентов, посколько это будет самоубийством. Подобный балласт, понятно, приводит к понижению качества образования. Фонды могли бы спасти положение обеспечив 20-30 % бюджета,  давая университету возможность маневрирования.

Таким образом, проведя сначала закон в парламенте и объяснив людям, что их вложения гарантированы, можно привлечь внимание общества к нашим “трем китам”.

И тогда мы перестанем по поводу или без надеяться на  “легкие деньги” наших априори богатых соотечественников из диаспоры, и, наглядно продемонстрировав им наш способ решения проблем, привлечем их внимание, а затем и капитал к крупномасштабным операциям в области культуры, здравоохранения и строительства, что им будет очень по душе. Может быть тогда такие люди как Кафесчян увидят смысл достроить музей и передать нам коллекцию, могущую привлечь к нам внимание еще большего количества туристов, а это, сами понимаете, еще одна статья дохода и еще один шаг на пути построения счастливой страны.

Автор Алис Тер-Гевондян

 

Civil Society is Important… But what is it?

Various Ways of Understanding the Concept of Civil Society and Implications for Democracy

 If concepts were people, some would have fascinating life stories to tell. That is certainly the case with the concept of civil society. After a rather ordinary youth and a long period of oblivion it made a sudden dramatic return to the stage of scholarly and policy-making debates, has been hailed by many voices, praised with many a praise and looked upon as a source of solution to a wide range of societal problems all across the globe. It is often the case in social science that the more widely a term is used, the poorer its understanding, especially if it is used as a catch phrase by political entrepreneurs. Nonetheless, definitions are important as they provide common grounds for joined intellectual activity. This essay sketches the history of the concept and the main approaches in defining civil society, whereby inviting an interested reader to reflect on his or her understanding of civil society and its relationship to democracy.

1. History of the Term

The concept of civil society as a self-regulating, self-governing sphere of activities, differentiated from the state, was developed by Adam Smith and intellectuals of the 18^th century Scottish Enlightenment (Cohen and Arato 1994; Seligman 1995; Trentmann 2000). It was further developed in works of Hegel, Marx and Gramsci, but received little attention from political scientists and sociologists of the 20^th century.

The situation changed in 1970s, when civil society re-entered the vocabulary of political activists and scholars. Eastern European dissidents re-discovered the idea of civil society in their struggle against the totalitarian socialist states. It played a central role in the ideology of the Polish opposition to communist rule from the late 70s (Cohen and Arato 1994), and from there and then the concept of civil society entered the democratization discourse, where it plays a prominent role till the present.

While Eastern Europe was employing the idea of civil society for building up resistance to communism, dissatisfaction with both the market and the state grew in the West starting 1970s. The state was repeatedly criticized as too rigid, cost-inefficient and unresponsive. The market was blamed for deepening social inequalities and harming the environment. Calls to find a ‘middle way,’ that does not rely solely on the market or on government to cope with public problems emerged from the dissatisfaction and the criticism. As civil society is the sphere between the market and the state, it has often been pointed at as a potentially important agent in this new ‘middle’ or ‘third’ way (Salamon, Sokolowski and List 2003).

With the collapse of the Soviet Block, the emergent states embarked on a difficult road of constructing and re-constructing democratic states and market institutions, and not surprisingly, civil society was considered as one of the important factors aiding the process. The appeal of the idea of civil society is based on the fact that it suggests the potential of developing societies ‘from below’ and ‘on the ground’ as opposed to ‘top-down’ reforms and imposed transformations of questionable success.

The long history of the concept of civil society, combined with its current popularity and frequent usage, produce a broad range of interpretations of the term. Depending on what an interpreter wants to emphasize, civil society comes to mean different things to different people. It is so diverse, that it is not clear what civil society actually is. For example, does the word “civil” mean a certain type of behavior or a set of norms that the actors should uphold in order to qualify as members of civil society? Most would agree that social movements are a sign of a vibrant civil society. But if social movements lead to violent demonstrations with stones being thrown, cars being burned or shops being looted, is that still civil society? Is just any NGO automatically part of civil society, even if it engages in corrupt practices?

Some authors delimit civil society from its ‘shadow,’ arguing that if we call a phenomenon civil society, it acquires a normative connotation, hence: some organizations and activities cannot be a part of it. Civil society is based on principles of tolerance, diversity and inclusion. It is also bound by the rule of law or at least by some common set of rules, such as mutual respect and non-violence (Diamond 1999; Schmitter 1997; Trentmann 2000). Organizations like Mafia or Ku Klux Klan should belong to ‘uncivil’ rather than to civil society.

Civil society, as a sphere of social activities and organizations outside the state, the market and the private sphere that is based on principles of voluntarism, pluralism and tolerance, is often discussed in relation to democracy. Can civil society assist democratization? Does it do so by simply existing?

2. Idealistic vs. Critical Approaches to Civil Society

On the general level, two distinct interpretations of civil society can be identified: the idealistic and the critical interpretation (Lewis 2001; McIlwaine 1998). The first one almost automatically assumes civil society to be a ‘good thing’ while the second takes a much more critical stands, as its name suggests.

The idealistic approach emphasizes the benefits of civil associations for the creation and maintenance of democracy (McIlwaine 1998). Civil society is a place where civic democratic values are upheld. It is an arena of organized citizens that serves as a balance on the state. Scholars belonging to the idealistic tradition understand civil society as a sum of institutions and activities that take place outside of the state, the market and the private life, and expect it to generate pro-democratic outcomes. The question of conflicting interests and values is of no special interest, since it is assumed that conflicting interests are part of the democratic ‘game.’ Since the idealistic view of civil society omits possible drawbacks and negative outcomes of civil society, little thought is given to a suspicion that just supporting civil society might not be enough to strengthen democracy in a given country. As a result, policies, developed by adherents of the idealistic interpretation of civil society tend to unquestionably support civil society simultaneously placing high expectations on it, in terms of democratization.

The critical understanding of civil society has its roots in writings of Hegel, Marx and Gramsci. According to this view civil society is unavoidably linked with the state and political organizations, and it is anything but neutral. On the contrary, it is an arena of oppression, internal divisions and power inequalities (McIlwaine 1998). The critical approach to civil society emphasizes negotiations, conflicts and competing ideas within civil society and between civil society and other actors. Furthermore, the critical view reminds us that not all of these conflicts and ideas originating from civil society contribute positively to democratic development (Lewis 2001). Thus, in contrast to the idealistic interpretation of civil society, those inspired by the critical approach, are interested in the conflict dimension and are skeptical of the capacity of civil society to contribute to democracy. If the idealistic view tends to cherish civil society as something ‘good’ and almost automatically contributive to democracy, the critical view suggests that one should be more cautious about the quality of civil society, functions it performs and powers it reflects.

Conclusion

Civil society is an old political-theoretical concept that has been recently revived and has assumed a variety of meanings. There is a vigorous debate about conduciveness of civil society to democracy. The expectations placed on civil society in terms of democratization have been high for the past two decades. This has lead to concrete policy decisions and substantial financial support in attempts at strengthening civil society worldwide.

Civil society seems to possess a double virtue of being an attractive idea and, at the same time, being easily applicable in policy-making. At the same time a decision to strengthen civil society can be translated into concrete policies and action plans, particularly in the field of democratization. A popular way of thinking among scholars and policy-makers alike is: “If democracy needs civil society, we will support civil society, we will fund voluntary organisations, we will make social capital wherever it is lacking” (Dowley and Silver 2002, 505).

Unfortunately there is a problem: after two decades of enthusiasm it is becoming clear that civil society does not live up to the high expectations. The empirical evidence of civil society’s contribution to democracy is mostly confined to transition periods (Bernhard 1993; Beissinger 2005; Diamond 1999; Geremek 1996), which is an important step in democratization, but it is just the first step. There is a lack of evidence of importance of civil society in improving and sustaining democracy outside of regime transition periods. In addition there is a growing body of evidence of the negative impact of civil society on democracy (Berman 1997; Dowley and Silver 2002; Kaldor, Kostovicova and Said 2007). The importance of civil society for democracy is also challenged from the institutional perspective, which argues that democratic institutions precede civil society in time, and provide the grounds for civil society to flourish (Skocpol 1999).

Thus, there is no clear answer to the question: “Does civil society contribute to democracy” neither from a theoretical, nor from empirical point of view. Partially that has to do with the fact that civil society came to mean almost everything, hence: almost nothing meaningful. It is important keep to reasonable definitions on one hand and not to assume an automatic positive outcomes of the functioning of civil society on the other hand.

by Yevgenya Paturyan

The West is the best: what about us?

Do you want to know about my experience with working with four country directors that changed over 13 years of my employment at Eurasia Partnership Foundation? What are the differences in their management styles and how they affected me, what I liked and what I didn’t? Maybe I will tell you about it in my next story, but not now…. The theme is different.

Traveling… I love it.  Airports, packaging, roads, thoughts about the new environment, new people, new dressing styles, different smell of the air, different currency, different prices, different names of the streets and restaurants – it’s exciting. You start dreaming about it long before it happens, and your life suddenly becomes meaningful; you know what you live for.  It’s not because I am tired of my everyday life. It is an anticipation of a drive – a drive for a change and an opportunity to gather food for thought, share your personal experience and culture and learn about different ones, reassess your life values and collect impressions about different people. Impressions, ideas, critiques, overviews, views and human stories, which I usually share upon return to entertain my friends and colleagues, to draw attention to the topic at different forums and to be perceived as a competent professional (why not) – all of these become part of your experience and stay within the cells of your memory for future application.

The most inspiring thing is studying abroad. It means new vision, new concepts and approaches, which in my imagination instantly overgrow into ideas and plans on what can be tested and implemented here, in Yerevan, in my life, in our programs, in Armenia. The main feeling is “Great! I am going to change the world around me.”  And what’s the result?  Alas, in most of the cases it’s nothing significant. Inspiration usually fades away within the first week, leaving a deep feeling of dissatisfaction and apathy. Why are people in the “West” rushing on the streets, why are students so proactive and concerned about their country’s issues like prisoners or increase in food prices, or global issues like flood in Australia?  What is more, why is life in Armenia moving so slowly? Why are people on the streets so calm and aimless?  Why is high tech a part of the Western life, and advancements and technological innovations are topics of people’s daily conversations, meanwhile in Armenia, even in Yerevan (!), it may become a part of on line news digests only, which can be accessed  by those few who actually have an idea about e-news?

I realize that I will become pessimistic if I keep asking these questions that have and have no answers at the same time. I have found myself in a situation, which gives me a chance, two or three to bring the outside dream world near where I live by doing my job, not by making a revolution in the country or deepening the controversy. And, in a situation, when you see someone cutting a tree, when you need to interfere, I usually don’t— an indication of my inertness as a socially responsible citizen. Eurasia Partnership Foundation is the main opportunity for me to empower others to speak out in such situations, to enable them to become civically active and engaged, and to become strong enough to build that “dream picture” in my country for myself, my children and future generations. I hope this will change my mode as well.

At least here, at my workplace, not only can I dream about those changes, but implement them and see the results on the ground. And finally, I can get the same satisfaction from walking on Yerevan streets, breathing the familiar smell of the trees and enjoying the sight of vibrant youth on the streets. Forgot to mention, I am thinking about getting an I-pad, as an indication of my closeness to the world’s technological advancements…

By Marina Ayvazyan